سقف ساختمان

سقف سازه برای ایجاد طبقات و تحمل بار طبقات فوقانی طراحی و ساخته می شود. ارتفاع سقف بطور معمول بین 270 تا 300 سانتی متر است که در مناطق سرد سیر برای کمک به گرم نگاه داشتن فضا این ارتفاع کمتر و در مناطق گرمسیر برای کمک به جریان گردش هوا و خنک نگاه داشتن محیط، این ارتفاع بلندتر است.

گزینه های پیشروی سازنده برای سقف سازه عبارتند از:

 

1-انواع تیرچه بلوک

2- دال بتنی

3-طاق ضربی

1-تیرچه بلوک

با استفاده از روش تیرچه بلوک در اجرای سقف، در فضای اشغال شده توسط بلوک بتن ریزی انجام نمی شود و در نتیجه از بار سقف، "بدون کاهش مقاومت آن" کاسته می شود.

مطابق شکل زیر این نوع سقف تشکیل شده از:

-تیرچه

-بلوک

-میلگرد اتکایی

انواع تیرچه

1- تیرچه سفالی (فندوله ای)

در این نوع تیرچه از سفال بعنوان قالبی برای بتن ریزی و ساخت تیرچه استفاده می شود.

2-تیرچه بتنی

شبیه به تیرچه سفالی است با این تفاوت که قالب سفالی در آن وجود ندارد، بتن استفاده شده در این تیرچه از مقاومت بالایی برخوردار است تا در حین جابجایی و تحمل بار سقف ترک نخورد.

3-تیرچه فلزی (کرومیت)

تیرچه کرومیت ساختاری شبیه به تیرچه بتنی و سفالی دارد، با این تفاوت که سطح مقطع پایین آن از جنس فلز است که عمود بر آن، صفحات فلزی جوش داده شده است. این تیرچه قابلیت تحمل وزن بالایی را دارد و در نتیجه نیازی به اجرای شمع در بتن ریزی نخواهد بود.

با استفاده از این تیرچه، امکان اجرای چند سقف با هم وجود دارد.

4-تیرچه خود ایستا

همان تیرچه بتنی است که عمود بر سطح زیرین آن، صفحات فلزی کار گذاشته شده تا قابلیت تحمل بار بتن را افزایش دهد. این نوع تیرچه نیز نیازی به اجرای شمع ندارد.

انواع بلوک

بلوک برای پر کردن فضای بین تیرچه ها استفاده می شود و از آنجا که چگالی بلوک از بتن بمراتب کمتر است، باعث کاهش وزن سقف می گردد.

موارد زیر را بعنوان بلوک می توان استفاده کرد:

1-بلوک سفالی

مطابق شکل زیر بلوک سفالی در طرح های شبیه به هم ساخته می شوند.

مزایای استفاده از بلوک سفالی عبارتند از:

-مقاومت بالا در برابر آتشسوزی.

-در صورتیکه ساکنین ساختمان بخواهند وسیله ای (لوستر یا آویز) را به سقف متصل کنند براحتی می توانند با استفاده از دریل سقف را سوراخ کرده و از پیچ و رول پلاک استفاده نمایند.

 

معایب بلوک سفالی در مقایسه با یونولیت (فوم):

-حمل آن سختتر است.

- عایق صوت و حرارت ضعیفتری است.

-اجرای کندتری دارد.

-گرانتر است.

2-بلوک یونولیت (فوم)

این بلوکها از جنس (EPS (Expandable Poly Styrene و در اندازه های استاندارد ساخته می شوند.

مزایای بلوک یونولیتی:

بسیار سبک است

اجرای بسیار سریعی دارد.

ارزانتر است

هزینه حمل و بارگیری و تخلیه بسیار کمتری دارد.

 

معایب بلوک یونولیتی:

-در برابر آتش سوزی مقاوم نیست و ذوب می شود.

-محل اتصال لوستر و آویز را در حین ساخت باید تعیین کرد و با میلگرد آنها را تعبیه نمود.

-ملات های عادی ساختمانی به آن نمی چسبند.

3-بلوک سیمانی

بلوکهای سیمانی شباهت زیادی به بلوک سفالی دارند، با این تفاوت که کمی سنگین ترند و اجرای آنها کمی مشکلتر است.

بلوکهای سیمانی رطوبت را بسیار بیشتر از سایر مصالح منتشر می کنند.

میلگردهای اتکایی

نقش میلگردهای اتکایی عبارت است از:

الف) مانع از ایجاد ترک های عمیق در سطح بتن ریزی می شود، زیرا بتن در حین سخت شدن ابتدا منبسط و سپس منقبض می شود.

ب) این میلگردها به تحمل بار توسط سقف کمک می کنند.

ج) میلگردهای اتکایی (حرارتی) بصورت شبکه ای منظم، با فاصله کمی روی بلوکها (عمود بر جهت تیرچه ها) قرار می گیرند تا بتن در زیر و روی آنها قرار گیرد.

دال بتنی

نوعی بتن ریزی یکپارچه سقف است و با توجه به هزینه بالاتر آن، بیشتر در برجها مورد استفاده قرار می گیرد. در یکی از انواع جدید آن از توپهای هوا برای پرکردن ضخامت سقف استفاده می شود.

طاق ضربی

این نوع سقف در سالیان گذشته مرسوم بوده و با سقف بتنی جایگزین شده است. طاق ضربی در برابر آب و رطوبت آسیب پذیر است و در صورتیکه برای مدت طولانی در مجاورت آب قرار گیرد، فرو خواهد ریخت.

طاق ضربی با ملات گچ و خاک اجرا می شود.

علت نامگذاری طاق ضربی ، فشاری است که هر ردیف آجر و ملات گچ و خاک، در حین خشک شدن به طرفین خود وارد می کنند.

این فشار آنقدر شدید است که باید ردیف آخر اجرا را با جوش دادن تیرآهن مهار کرد، در غیر اینصورت تیرآهن آخر انحنا پیدا خواهد کرد.

چک لیست اجرای سقف

- فاصله تیرچه ها و محل استقرار آنها دقیقا مطابق نقشه باشد.

- مراقبت از بتن مطابق با مقاله ساخت و اجرای صحیح بتن.

- شمع ها (در صورت وجود) پس از بتن ریزی و افزایش وزن سقف تغییر شکل می دهند و دوباره باید رگلاژ شوند.

- معمولا مهندسین ناظر اجازه وجود سوراخ را در بتن (با کار گذاشتن لوله پولیکا یا ... برای کانال کولر یا لوله های فاضلاب) نمی دهند. زیرا بتن باید یک تکه باشد.

- برای جلوگیری از انتقال خرابی های ناشی از زلزله به تمام اجزاء سقف، ژوئن در سقف در نظر گرفته می شود که نوعی درز انقطاع محسوب می شود.

 

 

منابع:

مباحث 22 گانه مقررات ملی ساختمان - وزارت مسکن و شهرسازی

نشریه 55 سازمان برنامه ریزی و بودجه

نشریات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران - مباحث ساختمان